Μια νυχτερινή κατάδυση στο σύμπαν του Nils Frahm

 

Είναι κοινή γνώση ότι η μουσική δεν γνωρίζει σύνορα, είναι ένας συνδετικός κρίκος ανάμεσα σε ένα ετερόκλητο πλήθος ψυχών. Το άκουσμά της μαγεύει, δεν σε νοιάζει πως και γιατί το κάνει, την στιγμή που την ακούς απλά νοιώθεις.

Τώρα που έχει κατασταλάξει το αρχικό συναίσθημα από την συναυλία, η μνήμη νοσταλγεί τις δύο ώρες που κύλισαν στο Ηρώδειο ακούγοντας την  μουσική  που έβγαινε από τα μαγικά χέρια του Nils Frahm, με ένα κατάμεστο Ηρώδειο να είναι προσηλωμένο στο κέντρο της σκηνής.

Μηχανήματα και μουσικά όργανα ήταν προσεκτικά τοποθετημένα, μιας και ήταν το σκηνικό στο οποίο ο Nils Frahm μεγαλούργησε. Ήταν το προσωπικό του σύμπαν στο οποίο μας υποδέχτηκε όλο χαρά. Ένας άνθρωπος που έβγαζε μια γλύκα από το λίγο που επικοινώνησε μαζί μας μέσω του μικροφώνου και δεν θα μπορούσε να ήταν αλλιώς, αναλογίζομαι καθώς γράφω αυτές τις γραμμές, γιατί την ίδια ευαισθησία έβγαζε και στην μουσική γλώσσα που μας μίλησε την περισσότερη ώρα.

Η μουσική του χαρακτηρίζεται ως ένας συνδυασμός νεοκλασσικής με ambient. Την κλασσική μουσική την έχουμε συνυφασμένη με πολυπληθείς ορχήστρες και αναγνωρίσιμα μουσικά όργανα. Στην συναυλία του ήταν μόνο ο Nils Frahm, one-man show, που χειριζόταν ένα πλήθος μουσικών οργάνων και κονσόλων, δύσκολο να τα αναγνωρίσεις και να τα κατονομάσεις αμέσως. Ο Nils Frahm χρησιμοποιεί vintage εξοπλισμό, με τα περισσότερα μουσικά όργανα να είναι με πλήκτρα, εκτός από το Glass Αrmonica / Υδροκρυσταλλόφωνο (επίσημα Hydrodaktulopsychicharmonica!, δημιούργημα του Benjamin Franklin το 1761), το οποίο αποτελείται από μία σειρά από γυάλινα μπολ και ο μουσικός χρειάζεται να τα ακουμπάει και να τα πιέζει με βρεγμένα χέρια, θα το παρομοίαζα ως ένα άλλο είδος πιάνου.

Το κοινό όλων ήταν ο ήχος τους που εξέπεμπε στο ίδιο μήκος κύματος, η μελωδία των vintage πλήκτρων μαζί με τον αιθέριο ήχο του υδροκρυσταλλόφωνου ήταν καθηλωτικός. Ο Nils Frahm άνοιξε μια πόρτα στον καλοκαιρινό έναστρο ουρανό και μας προσκάλεσε σε μια νυχτερινή κατάδυση στο μουσικό σύμπαν του. Παρακολουθήσαμε το ιδιαίτερο χορό του καθώς κινούνταν ανάμεσα στα μουσικά όργανα, και τις γρήγορες κινήσεις των χεριών του που πήγαιναν από το ένα μουσικό όργανο στο άλλο, αγγίζοντας και ρυθμίζοντας πλήκτρα και κουμπιά, με το σώμα του να πάλλεται από την μουσική που έπαιζε μέσα του και την εξέπεμπε στα χέρια του.

Τα μουσικά κομμάτια που έπαιξε είχαν μεγάλη διάρκεια, είκοσι λεπτά με μισή ώρα, και μόνο ένα ήταν μικρό, σε σχέση με τα υπόλοιπα. Την συναυλία την ξεκίνησε με το Harmonium In The Well, παίζοντας το Glass Αrmonica και μια αγγελική μουσική μας μάγεψε την πρώτη μισή ώρα.

Στο επόμενο μέρος μας έκανε συν-δημιουργούς:  ηχογράφησε όλο το πλήθος του Ηρωδείου που με τις οδηγίες του τραγούδησαν έναν “απόκοσμο αναστεναγμό” το οποίο έπαιζε σε λούπες κατά την διάρκεια ενός κομματιού το ίδιο απόκοσμου.

Την συναισθηματική έντασή μας την εκτόνωσε με πιο χαλαρή μουσική, παίζοντας μελωδικά πλήκτρα με το κομμάτι Re, πριν μας πάρει από το χέρι και μας οδηγήσει στην επόμενη μουσική κατάδυση.

Απλός και συνεσταλμένος, με μαύρα ρούχα και ένα μαύρο τζόκεϊ, δεν ήθελε να είναι το επίκεντρο αυτός, αλλά η μουσική του. Διακωμωδώντας το encore, μας είπε ότι έφτασε η στιγμή να βγει από την σκηνή και να πρέπει να τον ζητήσουμε για να βγει ξανά. Δεν το ένοιαζε το χειροκρότημα, βγήκε και ξαναμπήκε αμέσως και μέσα στο δυνατό χειροκρότημα, λίγο πριν το τέλος, μας έπαιξε την μεγάλη του μουσική επιτυχία Says.

Ποιο είδος μουσικής θα μείνει ανεξίτηλο και θα συνεχίσει να μνημονεύεται στην πάροδο του χρόνου δεν το ξέρω και το σίγουρο είναι ότι δεν θα το μάθω. Αυτό που ξέρω επίσης σίγουρα είναι, ότι νοιώθω τυχερή που βρέθηκα στο Ηρώδειο, ήμουν κοινωνός στην μουσική του, που μου έμαθε και μου πρόσφερε έναν άλλο κόσμο να δραπετεύω.

Nils Frahm

Ωδείο Ηρώδου του Αττικού

Παρασκευή 23 Ιουνίου 2023

Ο κάμπος στις φλόγες, Χουάν Ρούλφο

 

Τίτλος: Ο κάμπος στις φλόγες
Πρωτότυπος τίτλος: El Liano En Liamas
Συγγραφέας: Χουάν Ρούλφο (Juan Rulfo)
Μετάφραση: Έφη Γιαννοπούλου

Εκδόσεις: Πατάκη

Χώρα: Μεξικό

Ο Χουάν Ρούλφο συγκαταλέγεται στους συγγραφείς που έχουν αφήσει λίγο, ωστόσο σημαντικό λογοτεχνικό έργο, με το βιβλίο του "Πέδρο Πάραμο" να θεωρείται πρόδρομος του μαγικού ρεαλισμού. Το αμέσως επόμενο σημαντικό βιβλίο του, που εκδόθηκε πρώτο, είναι μια συλλογή διηγημάτων με τίτλο "Ο κάμπος στις φλόγες".

 Η θεματική και των δύο βιβλίων αναδείχνει την ζωή του μεξικάνικου λαού στις αρχές του εικοστού αιώνα. Η γραφή των ιστοριών διαφοροποιείται, μερικές από αυτές τις διακατέχει η μαγική υφή του "Πέδρο Πάραμο". Ενώ στις υπόλοιπες κυριαρχεί ο ρεαλισμός, παρόλα αυτά οι ίδιες οι ιστορίες τον υπερβαίνουν, καθώς η ματιά του συγγραφέα τις μεταθέτει σε ένα άλλο επίπεδο. Άλλοτε οι ήρωες αιωρούνται στην ασάφεια του χρόνου και του χώρου και άλλοτε τρεμοπαίζουν από τα δεινά που αντιμετωπίζουν.

 Με φόντο τον πόλεμο, την θρησκεία, την οικογενειακή ζωή και την πολιτική, οι ιστορίες μαρτυρούν πόνο και θλίψη.  Το τραχύ ομιχλώδες και ξερό τοπίο εντείνει την δύσκολη καθημερινότητά τους και η επιβίωσή τους εξαρτάται από την εξαπάτηση και την σκληρότητα που θα επιδείξουν. Οι άνθρωποι γίνονται ένα με το ξερό τοπίο και η ψυχή τους πότε λειαίνεται και πότε μαίνεται από την τρέλα, την μοιχεία, την πείνα, τις σφαγές, την ερημιά, την φτώχεια.

 "Το άκουγα σαν να ερχόταν από τον ουρανό αυτό το όνομα. Μόνο που ήτανε το καθαρτήριο. Ένας τόπος ετοιμοθάνατος, όπου έχουν πεθάνει μέχρι και τα σκυλιά και δεν υπάρχει πια ούτε ένα για να γαβγίσει στη  σιωπήˈ όταν συνηθίσει κανείς την ανεμοθύελλα που φυσάει εκεί, το μόνο που ακούει είναι η σιωπή που υπάρχει σ΄όλες αυτές τις ερημιές. Κι αυτό σε τελειώνει."

 Οι ιστορίες είναι γραμμένες απλά και σε αγγίζουν με την αμεσότητά τους. Αν και ανεξάρτητες μεταξύ τους, έχουν μια ροή και μπορεί να υποθέσει κανείς ότι είναι μέρη της ίδιας ιστορίας. Ο συνδετικός κρίκος τους, που είναι η περιγραφή της μεξικανικής ζωής, είναι μια ουσιαστική ματιά στα δεινά της ζωής της υπαίθρου και των χωριών του Μεξικού και στα πάθη των κατοίκων τους.

"Θαρρώ πως με ρωτήσατε πόσα χρόνια έμεινα στη Λουβίνα, έτσι δεν είναι;... Η αλήθεια είναι πως δεν ξέρω. Έχασα την αίσθηση του χρόνου από τότε που μου ζαλίσανε το νου οι πυρετοίˈ πάντως θα πρέπει να ΄ταν μια αιωνιότητα... Κι εκεί ο χρόνος γίνεται πολύ μακρύς. Κανένας δε μετρά τις ώρες ούτε που νοιάζεται πως μαζεύονται τα χρόνια. Οι μέρες αρχίζουν και τελειώνουν. Μετά έρχεται η νύχτα. Μέρα και νύχτα μόνο ως τη μέρα του θανάτου, που εκεί πέρα είναι μια ελπίδα."

 (Το εξώφυλλο του βιβλίου είναι από φωτογραφία του συγγραφέα και όποιον τον ενδιαφέρει, μπορεί να ψάξει να δει και να θαυμάσει το εξίσου σημαντικό φωτογραφικό έργο του.)

Το παιχνίδι της αντιστροφής, Αντόνιο Ταμπούκι

 

Τίτλος: Το παιχνίδι της αντιστροφής
Πρωτότυπος τίτλος:  Il gioco del rovescio
Συγγραφέας: Αντόνιο Ταμπούκι (Antonio Tabucchi)
Μετάφραση: Ανταίος Χρυσοστομίδης
Εκδόσεις: ΑΓΡΑ

Χώρα: Ιταλία

 

Το "Παιχνίδι της αντιστροφής" είναι ένα βιβλίο με διηγήματα, με τον συγγραφέα να τον έχω γνωρίσει ω τώρα με τρία μυθιστορήματά του. Η γραφή του όπως οι θεματικές των διηγημάτων του είχαν γνώριμο χαρακτήρα, από την προηγούμενη αναγνωστική μου επαφή μαζί του.

Με λέξεις απλές και με ένα ρυθμό άλλοτε αργό κι άλλοτε νωχελικό σε βάζει μέσα στην ιστορία. Κι όσο την διαβάζεις κι έχεις εισχωρήσει μέσα της και θες να δεις τι θα συμβεί, εκεί η ιστορία τελειώνει. Δεν νιώθεις όμως ματαίωση, αντίθετα, σου δημιουργεί ένα είδος πλήρωσης. Δεν υπάρχουν ανατροπές στην πλοκή του, το κεντρικό του θέμα είναι η στιγμή ή η κατάσταση στην οποία επικεντρώνεται. Δεν δίνει όλες τις πληροφορίες, κάτι αιωρείται που θα μπορούσε να ειπωθεί, αλλά δεν έχει σημασία για την ίδια την ιστορία. Έτσι, στο τέλος σε αφήνει ως αναγνώστη να προσθέσεις, να αναρωτηθείς, να φανταστείς.

Οι ιστορίες του έχουν να κάνουν με το αισθάνομαι του κάθε πρωταγωνιστή και εν τέλει του αναγνώστη. Ο τόνος του ρέπει προς την μελαγχολία και το ύφος του στιγμές προς το ονειρικό, αν και οι ιστορίες του έχουν ρεαλιστικό υπόβαθρο. Αυτή η εντύπωση υπάρχει, διότι διηγείται από τα μέσα του κάθε πρωταγωνιστή προς τα έξω.

Ο τίτλος του βιβλίου είναι και ο τίτλος τoυ πρώτου διηγήματος. Γενικά, υπάρχουν τίτλοι που άλλοι είναι “πιασάρικοι” και άλλοι πιάνουν το πνεύμα του βιβλίου. Ο τίτλος του βιβλίου του Ταμπούκι ανήκει στην δεύτερη κατηγορία. Ίσως γιατί δεν μένει στο προφανές της κάθε ιστορίας, αλλά σε αυτό που συμβαίνει στα «παρασκήνια», όποια και να είναι αυτά.

Όλες οι ιστορίες του βιβλίου θα άξιζαν να αναφερθούν, έτσι, θα αναφέρω ενδεικτικά «Τα απογεύματα του Σαββάτου», που είναι η αφήγηση από τα μάτια ενός παιδιού της καθημερινότητας κάποιων Σαββατιάτικων απογευμάτων, στα οποία νιώθει μια αδιόρατη αλλαγή στην συμπεριφορά της μητέρας του (χωρίς να ειπώνεται ξεκάθαρα ο λόγος) και τη νιώθεις όπως εκείνο. Στο «Φωνές» περιγράφει περιστατικά από μια τηλεφωνήτρια γραμμής βοήθειας (ατόμων με μελαγχολία, που νιώθουν μοναξιά) και την επιστροφή της έπειτα στο σπίτι της και στις δικές της «Φωνές».

Είναι ένα βιβλίο που δεν συνταράσσει, αλλά έχει μια ήρεμη δύναμη όπως όλα τα βιβλία του Ταμπούκι που έχω διαβάσει ως τώρα.

Φωτο-αποσπάσματα: ωκεανός, Αλεσάντρο Μπαρίκκο

 

«Βρίσκεστε εκεί,

περπατάτε,

κοιτάτε,

ανασαίνετε,

συζητάτε,

την κατασκοπεύετε,

από την ακτή εννοείται,

κι αυτή

ωστόσο

σας παίρνει

τις σκέψεις από πέτρα,

που ήταν

δρόμος,

πεπρωμένο

και

σε αντάλλαγμα

χαρίζει

πέπλα

που κυματίζουν στο κεφάλι σου

σαν τον χορό

μιας γυναίκας

που θα σε

τρελάνει.

Συγχωρήστε τη μεταφορά,

μα δεν είναι εύκολο να εξηγήσω

πως είναι δυνατόν να μην έχεις πια απαντήσεις

αν κοιτάς πεισματικά τη θάλασσα.»

Two Rights Make One Wrong · Mogwai