Πέμπτη 19 Μαρτίου 2020

The Lighthouse (2019)













Τίτλος: Ο Φάρος (Τhe Lighthouse)
Έτος παραγωγής: 2019
Σκηνοθέτης: Robert Eggers
Σενάριο: Robert Eggers, Max Eggers
Ηθοποιοί: Robert Pattinson, Willem Dafoe, Valeriia Karaman
Διάρκεια: 109΄
Χώρα: ΗΠΑ


Η τελευταία ταινία του Ρόμπερτ Έγκερς εξελίσσεται ως μία σύγχρονη εκδοχή αρχαίας τραγωδίας, σε μια βραχονησίδα της Νέας Αγγλίας στα τέλη του 18ου αιώνα, όπου παρακολουθούμε στην διάρκεια ενός μήνα την αναγκαστική συμβίωση δύο φαροφυλάκων.
Γυρισμένη ασπρόμαυρη με τετράγωνο κάδρο, η ταινία μας μεταφέρει επάξια την κλειστοφοβική αίσθηση να βρίσκεσαι αποκομμένος σε ένα κομμάτι γης και με μηδαμινές δυνατότητες διαφυγής. Τα πλάνα της έχουν μια υφή που προσομοιάζουν φωτογραφίες της εποχής και τα καρέ της είναι τόσο δυνατά και σκοτεινά που τα φανταζόμουν ζωγραφισμένα σε χαρτί δια χειρός Frank Miller (δημιουργού του comic “Sin City”).

Η ιστορία της ταινίας, που περιέχει θρύλους και αρχαιοελληνικούς μύθους, αλλά και τα θαλασσινά πλάσματα που ζουν με τους πρωταγωνιστές -βγαλμένα λες από μεσαιωνικούς πίνακες- δημιουργούν μια σύγχρονη Οδύσσεια όπου οι δύο φαροφύλακες θα έπρεπε να δένονταν αυτοβούλως στα τοιχία του Φάρου, καθώς ο καθένας τους καταδιώκεται από τις προσωπικές του Ερινύες.

Η εσωτερική τους μοναξιά εντείνεται στους δυσοίωνους ήχους που φέρνει ο άνεμος που λυσσομανάει και η ανταριασμένη θάλασσα που σκάει πάνω στα απόκρημνα βράχια του Φάρου, μεταφέρει το τραγούδι των Σειρήνων. Υπάρχει μια υποσυνείδητη σεξουαλικότητα στον φάρο ως φαλλικό σύμβολο και στην θάλασσα ως αρχετυπικό σύμβολο της γυναίκας και οι δύο άντρες που είναι αποκλεισμένοι εκεί, το μόνο που μπορούν να κάνουν για να αποφορτιστούν είναι να φαντάζουν και να φαντασιώνονται. Όταν η σύγκρουσή τους είναι αναπόφευκτη, λυσσομανάνε μεταξύ τους σαν να ξεπήδησαν από τις ποτισμένες με ιδρώτα σελίδες του Fight Club του Τσακ Πόλανικ, με την αμέσως επόμενη στιγμή πηγαίνουν στις εξουθενωτικές τους βάρδιες.

Η καθημερινή τριβή των δύο πρωταγωνιστών κάνει τις συγκρούσεις να κλιμακώνονται, καθώς η συμπεριφορά του ενός δυναμιτίζει τον άλλον. Η χημεία των Ρόμπερτ Πάτινσον και Ουίλιαμ Νταφόε είναι καταλυτική. Αρκετοί από τους διάλογους γίνονται σε ελεγειακό τόνο και η ομιλία τους στις τότε διαλέκτους είναι ταιριαστή με την απόκοσμη ατμόσφαιρα και ακούγεται, όπως αν είχε φωνή ένα ξύλινο κουφάρι καλυμμένο με βρύα και λειχήνες, που ξέβρασε ο άγριος άνεμος πάνω στα βράχια.

Η ένταση που βγάζουν οι δύο ηθοποιοί παραμορφώνει τις μάσκες των προσώπων τους και σαν να παρακολουθούμε σκηνή θεάτρου, νιώθουμε το δράμα να κορυφώνεται. Υπό το βάρος αποκαλύψεων, τα προσωπεία τους διαλύονται και από μέσα τους αναδύονται εφιαλτικές παραισθήσεις που γίνονται ένα με την ζοφερή πραγματικότητα.

Το μυστηριακό φως του Φάρου δεσπόζει ψηλά για να προσανατολίζει τα πλοία να βρουν τον δρόμο τους, που είναι μακριά από εκεί. Η νησίδα παραμένει μέσα στις σκιές και τα απατηλά μυστικά του Φάρου προμηνύονται δυσοίωνα από την αρχή, στο άκουσμα της πρόποσης πριν τσουγκρίσουν τα ποτήρια τους στο πρώτο τους γεύμα:

Αν ο άπονος ο Χάρος τρόμο σπέρνοντας βαθύ
του ωκεανού τα βάθη κάνει κλίνη μας στερνή,
ο Θεός που εισακούει τις αγνές τις προσευχές,
θα δεήσει να μας σώσει τις ικέτισσες ψυχές.


(Η πρώτη δημοσίευση του κειμένου έγινε στην Κινηματογραφική Λέσχη)

Φωτο-αποσπάσματα: Ρέκβιεμ μια παραίσθηση, Αντόνιο Ταμπούκι

  Φω νές. Τι ωραία που θα ήταν αν μπορούσαμε να μεταφράσουμε σε λέξεις τις συγκινήσεις που έχουν προκαλέσει μέσα μας οι φωνές αυτών που αγαπ...