"Μέσα στο χωρίς φως δωμάτιο, ένιωσε την ομορφιά του κορμιού της και γνώρισε τα χέρια και το στόμα της. Την αγάπησε επί ώρες, με κινήσεις που δεν είχε ξανακάνει ποτέ του, αφήνοντας τον εαυτό του να μάθει μια βραδύτητα που δε γνώριζε. Στο σκοτάδι, δεν ήταν τίποτα να την αγαπήσει και να μην αγαπήσει εκείνη."
"_Είναι ένας παράξενος πόνος.
Σιγανά.
_Να πεθαίνεις από νοσταλγία για κάτι που δεν θα ζήσεις ποτέ."
«Είναι απλό. Αυτό είναι ένα μέρος όπου παίρνεις άδεια από τον εαυτό σου. Ό,τι είσαι γλιστράει από πάνω σου σιγά σιγά και το αφήνεις πίσω σου, βήμα το βήμα, πάνω σ ΄αυτή την ακτή που δεν γνωρίζει χρόνο και ζει μια μόνο μέρα, πάντα την ίδια. Το παρόν εξαφανίζεται κι εσύ γίνεσαι μνήμη. Ξεγλιστράς απ΄ όλα, φόβους, συναισθήματα, επιθυμία: τα φυλάς, σαν ρούχα που σταμάτησες να φοράς, στην ντουλάπα μιας άγνωστης σοφίας και μιας ανέλπιστης ειρήνης. Μπορείς να με καταλάβεις; Μπορείς να καταλάβεις πως όλα αυτά είναι όμορφα;»
"Dash And Blast" · Yndi Halda
Η ζωή όμως είναι εκεί, μπροστά μας, όπως και να την μεταφράζει κανείς. Μια απροσδόκητη στιγμή μπορεί να παρουσιαστεί αν κάποιος παρακολουθήσει (σε κοντινό χρονικό διάστημα) τις ταινίες «2046», την τελευταία ταινία της άτυπης τριλογίας του Γουόνγκ Καρ Γουάι (Wonk Kar-Wai) και το «Χαμένοι στην μετάφραση» (Lost in Translation), την δεύτερη ταινία της Σοφία Κόπολα (Sofia Coppola).
Η εναρκτήρια εκείνη στιγμή είναι “το μυστικό” που
μοιράζονται οι δυο ταινίες και από εκεί και ύστερα ένας καταιγισμός κοινών αισθήσεων
και συναισθημάτων. Πριν προχωρήσουμε όμως, ας σταθούμε λίγο ακόμα στο θέμα των
συμπτώσεων. Στην αριστουργηματική ταινία του Μίχαελ Χάνεκε (Michael Haneke) «71 Συμπτώσεις»
(71 Fragments of a Chronology of Chance
/ 71 Αποσπάσματα μιας χρονολογικής σύμπτωσης), αν και με διαφορετική θεματική
από τις προαναφερόμενες ταινίες μιας κι αυτή πραγματεύεται το πως γεννιέται η
βία, οι συμπτώσεις δεν είναι μόνο χρονολογικές. Η αποσπασματική χρονολογική ραφή
που κάνει ο σκηνοθέτης, συνθέτουν ένα παζλ της μεγάλης εικόνας του κόσμου, στο
πως γεγονότα, κάποια φαινομενικά ασύνδετα μεταξύ τους, επηρεάζουν την ροή της
ιστορίας και των ανθρώπων που ζουν εκεί την δεδομένη στιγμή.
Αν περάσουμε από την μεγάλη εικόνα του κόσμου, σε μια
μικρότερη, στον μικρόκοσμό μας, η λειτουργία των συμπτώσεων είναι η ίδια.
Θραύσματα γεγονότων συνθέτουν την ψυχοσύνθεσή μας μια δεδομένη στιγμή, εκείνης
που θα παρουσιαστεί το καθοριστικής σημασίας γεγονός.
Το γενικό κοινό πλαίσιο των δύο αυτών ταινιών είναι οι ανθρώπινες σχέσεις. Στο «2046» παρακολουθούμε την πορεία του πρωταγωνιστή, τι απέγινε μετά το τέλος της δεύτερης ταινίας της άτυπης τριλογίας, την «Ερωτική Επιθυμία» (In the mood for love). Ο πρωταγωνιστής τα επόμενα χρόνια του τα περνάει μεταξύ Χονγκ Κονγκ και Σιγκαπούρης, ζώντας έντονα την ζωή με γυναίκες και διασκεδάσεις, αναζητώντας κατά βάθος να γεμίσει το κενό μέσα του, που του έχει δημιουργήσει η έλλειψη της αγαπημένης του. Η αισθητική και η ευαίσθητη ματιά του σκηνοθέτη αποτυπώνεται και σε αυτή την ταινία, η οποία κινείται μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας, μιας και εκτός από τον πρωταγωνιστή της ταινίας, παρακολουθούμε παράλληλα την ζωή του alter ego του, δηλαδή του πρωταγωνιστή του βιβλίου που γράφει μέσα στην ταινία. Το βιβλίο είναι φαντασίας και διαδραματίζεται το 2046, υπάρχουν και τρένα που κατευθύνονται στο 2046 και πάνε όσοι θέλουν να ανακτήσουν τις χαμένες τους αναμνήσεις. Ο αριθμός 2046 είναι συμβολικός, μιας και είναι ο αριθμός του δωματίου του ξενοδοχείου που βρίσκονταν οι πρωταγωνιστές της «Ερωτικής Επιθυμίας».
Η ταινία ξεκινάει με έναν μύθο, ο οποίος λέει ότι αν κάποιος
είχε ένα μυστικό που δεν ήθελε να μοιραστεί, έβρισκε ένα δέντρο, άνοιγε μια
τρύπα, το ψιθύριζε, έκλεινε την τρύπα με λάσπη κι έτσι δεν θα το ανακάλυπτε
κανείς.
Η ταινία «Χαμένοι στην μετάφραση» διαδραματίζεται στο Τόκυο, όπου παρακολουθούμε έναν μεσήλικα ηθοποιό που πήγε να γυρίσει ένα διαφημιστικό για ουίσκι και μία νεαρή κοπέλα που συνοδεύει τον φωτογράφο άντρα της. Μένουν στο ίδιο ξενοδοχείο και όταν ο σύζυγος φεύγει για λίγες μέρες για μια έκτακτη δουλειά, οι δυο τους γεμίζουν τις μέρες τους μαζί στον άγνωστο αυτόν τόπο. Δύο φαινομενικά αταίριαστοι άνθρωποι, αποδεικνύεται ότι έχουν κοινό κώδικα επικοινωνίας, διασκεδάζουν κι έχουν την ίδια ματιά στις καταστάσεις που ζουν. Δεν έχει σημασία το τέλος της ταινίας, αλλά η διαδρομή των δύο πρωταγωνιστών. Όταν φτάσει το τέλος του ταξιδιού, τους είναι δύσκολο και ακαθόριστο με λόγια να αποχωριστούν. Αγκαλιάζονται συγκινημένοι και πριν πούνε αντίο ο ηθοποιός ψιθυρίζει κάποια λόγια στο αυτί της νεαρής κοπέλας.
Στο «2046» δεν μαθαίνουμε κανένα μυστικό, ούτε αυτό που ταλανίζει τον πρωταγωνιστή, αν τον αγάπησε εκείνη ποτέ ή όχι, όλη όμως η ταινία ήταν σαν μια κινηματογραφική πραγματεία στο ερώτημα αυτό. Και στο «Χαμένοι στην μετάφραση» δεν μαθαίνουμε ποτέ τι της είπε και δεν είχε σημασία όσον αφορά την πλοκή της ταινίας, όσο σημασία έχει το πλησίασμα των δύο αυτών ψυχών και κατά συνέπεια η κινηματογραφική κάθαρση που συντελείται μέσα στα πλάνα της για το «2046».
Ένα μυστικό, ένα μοίρασμα, ουσιαστική σημασία έχει για τον καθένα μας προσωπικά, μόνο η ανάγκη να το μοιραστούμε είναι κοινή. Και στο πέρασμά μας σε αυτή την ζωή, είναι μαγεία αν καταφέρουμε να βρούμε το δικό μας δέντρο που θα μπορέσει να ξαποστάσει η ψυχή μας για μια στιγμή.
απ΄αυτές τις απατηλές συμφωνίες, μα που έψαχναν πάντοτε τη
μονιμότητα μέσα σ' αυτό που ήταν μόνο αίώνια φευγαλέο και παντοτινά
χαμένο. 'Η μπορεί να ήταν ένας χορός του αναζητητή και του σκοπού
του που άλλοτε τρέχει πίσω από χαρούμενα χρώματα που δεν ξέρει αν τα
'χει φορέσει κι άλλοτε πασχίζει ν' αναγνωρίσει την πιο όμορφη σκηνή
χωρίς ποτέ να καταλάβει ίσως πως αποτελεί ήδη ένα μέρος της..."
Είναι κοινή γνώση ότι η μουσική δεν γνωρίζει σύνορα, είναι ένας συνδετικός
κρίκος ανάμεσα σε ένα ετερόκλητο πλήθος ψυχών. Το άκουσμά της μαγεύει, δεν σε
νοιάζει πως και γιατί το κάνει, την στιγμή που την ακούς απλά νοιώθεις.
Τώρα που έχει κατασταλάξει το αρχικό συναίσθημα από την συναυλία, η μνήμη νοσταλγεί
τις δύο ώρες που κύλισαν στο Ηρώδειο ακούγοντας την μουσική που έβγαινε από τα μαγικά χέρια του Nils Frahm, με ένα κατάμεστο Ηρώδειο να είναι προσηλωμένο στο κέντρο της σκηνής.
Μηχανήματα και μουσικά όργανα ήταν προσεκτικά τοποθετημένα, μιας
και ήταν το σκηνικό στο οποίο ο Nils
Frahm μεγαλούργησε.
Ήταν το προσωπικό του σύμπαν στο οποίο μας υποδέχτηκε όλο χαρά. Ένας άνθρωπος
που έβγαζε μια γλύκα από το λίγο που επικοινώνησε μαζί μας μέσω του μικροφώνου
και δεν θα μπορούσε να ήταν αλλιώς, αναλογίζομαι καθώς γράφω αυτές τις γραμμές,
γιατί την ίδια ευαισθησία έβγαζε και στην μουσική γλώσσα που μας μίλησε την
περισσότερη ώρα.
Το κοινό όλων ήταν ο ήχος τους που εξέπεμπε στο ίδιο μήκος κύματος,
η μελωδία των vintage
πλήκτρων
μαζί με τον αιθέριο ήχο του υδροκρυσταλλόφωνου ήταν καθηλωτικός. Ο Nils Frahm άνοιξε μια πόρτα στον καλοκαιρινό έναστρο
ουρανό και μας προσκάλεσε σε μια νυχτερινή κατάδυση στο μουσικό σύμπαν του. Παρακολουθήσαμε
το ιδιαίτερο χορό του καθώς κινούνταν ανάμεσα στα μουσικά όργανα, και τις γρήγορες
κινήσεις των χεριών του που πήγαιναν από το ένα μουσικό όργανο στο άλλο, αγγίζοντας
και ρυθμίζοντας πλήκτρα και κουμπιά, με το σώμα του να πάλλεται από την μουσική
που έπαιζε μέσα του και την εξέπεμπε στα χέρια του.
Τα μουσικά κομμάτια που έπαιξε είχαν μεγάλη διάρκεια, είκοσι λεπτά
με μισή ώρα, και μόνο ένα ήταν μικρό, σε σχέση με τα υπόλοιπα. Την συναυλία την ξεκίνησε
με το Harmonium
In The Well, παίζοντας το Glass Αrmonica
και μια αγγελική μουσική μας μάγεψε την πρώτη μισή ώρα.
Την συναισθηματική έντασή μας την εκτόνωσε με πιο χαλαρή μουσική,
παίζοντας μελωδικά πλήκτρα με το κομμάτι Re, πριν μας πάρει από το χέρι και μας οδηγήσει στην επόμενη μουσική
κατάδυση.
Απλός και συνεσταλμένος, με μαύρα ρούχα και ένα μαύρο τζόκεϊ, δεν ήθελε
να είναι το επίκεντρο αυτός, αλλά η μουσική του. Διακωμωδώντας το encore, μας είπε ότι έφτασε η στιγμή να βγει από την
σκηνή και να πρέπει να τον ζητήσουμε για να βγει ξανά. Δεν το ένοιαζε το χειροκρότημα,
βγήκε και ξαναμπήκε αμέσως και μέσα στο δυνατό χειροκρότημα, λίγο πριν το τέλος, μας
έπαιξε την μεγάλη του μουσική επιτυχία Says.
Ποιο είδος μουσικής θα μείνει ανεξίτηλο και θα συνεχίσει να μνημονεύεται
στην πάροδο του χρόνου δεν το ξέρω και το σίγουρο είναι ότι δεν θα το μάθω. Αυτό
που ξέρω επίσης σίγουρα είναι, ότι νοιώθω τυχερή που βρέθηκα στο Ηρώδειο, ήμουν
κοινωνός στην μουσική του, που μου έμαθε και μου πρόσφερε έναν άλλο κόσμο να δραπετεύω.
Nils Frahm
Ωδείο Ηρώδου του Αττικού
Παρασκευή 23 Ιουνίου 2023
Ο Χουάν Ρούλφο συγκαταλέγεται στους συγγραφείς που έχουν
αφήσει λίγο, ωστόσο σημαντικό λογοτεχνικό έργο, με το βιβλίο του "Πέδρο
Πάραμο" να θεωρείται πρόδρομος του μαγικού ρεαλισμού. Το αμέσως επόμενο
σημαντικό βιβλίο του, που εκδόθηκε πρώτο, είναι μια συλλογή διηγημάτων με τίτλο
"Ο κάμπος στις φλόγες".
"Θαρρώ πως με ρωτήσατε πόσα χρόνια έμεινα στη Λουβίνα, έτσι δεν είναι;... Η αλήθεια είναι πως δεν ξέρω. Έχασα την αίσθηση του χρόνου από τότε που μου ζαλίσανε το νου οι πυρετοίˈ πάντως θα πρέπει να ΄ταν μια αιωνιότητα... Κι εκεί ο χρόνος γίνεται πολύ μακρύς. Κανένας δε μετρά τις ώρες ούτε που νοιάζεται πως μαζεύονται τα χρόνια. Οι μέρες αρχίζουν και τελειώνουν. Μετά έρχεται η νύχτα. Μέρα και νύχτα μόνο ως τη μέρα του θανάτου, που εκεί πέρα είναι μια ελπίδα."
Τίτλος: Το παιχνίδι της αντιστροφής
Το "Παιχνίδι της αντιστροφής" είναι ένα βιβλίο με διηγήματα, με τον συγγραφέα να τον έχω γνωρίσει ω τώρα με τρία μυθιστορήματά του. Η γραφή του όπως οι θεματικές των διηγημάτων του είχαν γνώριμο χαρακτήρα, από την προηγούμενη αναγνωστική μου επαφή μαζί του.
Με λέξεις απλές και με ένα ρυθμό άλλοτε αργό κι άλλοτε νωχελικό σε βάζει μέσα στην ιστορία. Κι όσο την διαβάζεις κι έχεις εισχωρήσει μέσα της και θες να δεις τι θα συμβεί, εκεί η ιστορία τελειώνει. Δεν νιώθεις όμως ματαίωση, αντίθετα, σου δημιουργεί ένα είδος πλήρωσης. Δεν υπάρχουν ανατροπές στην πλοκή του, το κεντρικό του θέμα είναι η στιγμή ή η κατάσταση στην οποία επικεντρώνεται. Δεν δίνει όλες τις πληροφορίες, κάτι αιωρείται που θα μπορούσε να ειπωθεί, αλλά δεν έχει σημασία για την ίδια την ιστορία. Έτσι, στο τέλος σε αφήνει ως αναγνώστη να προσθέσεις, να αναρωτηθείς, να φανταστείς.
Οι ιστορίες του έχουν να κάνουν με το αισθάνομαι του κάθε πρωταγωνιστή και εν τέλει του αναγνώστη. Ο τόνος του ρέπει προς την μελαγχολία και το ύφος του στιγμές προς το ονειρικό, αν και οι ιστορίες του έχουν ρεαλιστικό υπόβαθρο. Αυτή η εντύπωση υπάρχει, διότι διηγείται από τα μέσα του κάθε πρωταγωνιστή προς τα έξω.
Ο τίτλος του βιβλίου είναι και ο τίτλος τoυ πρώτου
διηγήματος. Γενικά, υπάρχουν τίτλοι που άλλοι είναι “πιασάρικοι” και άλλοι πιάνουν
το πνεύμα του βιβλίου. Ο τίτλος του βιβλίου του Ταμπούκι ανήκει στην δεύτερη
κατηγορία. Ίσως γιατί δεν μένει στο προφανές της κάθε ιστορίας, αλλά σε αυτό
που συμβαίνει στα «παρασκήνια», όποια και να είναι αυτά.
Όλες οι ιστορίες του βιβλίου θα άξιζαν να
αναφερθούν, έτσι, θα αναφέρω ενδεικτικά «Τα απογεύματα του Σαββάτου», που είναι η αφήγηση από τα μάτια ενός παιδιού
της καθημερινότητας κάποιων Σαββατιάτικων απογευμάτων, στα οποία νιώθει μια
αδιόρατη αλλαγή στην συμπεριφορά της μητέρας του (χωρίς να ειπώνεται ξεκάθαρα ο
λόγος) και τη νιώθεις όπως εκείνο. Στο «Φωνές» περιγράφει περιστατικά από μια τηλεφωνήτρια
γραμμής βοήθειας (ατόμων με μελαγχολία, που νιώθουν μοναξιά) και την
επιστροφή της έπειτα στο σπίτι της και στις δικές της «Φωνές».
Είναι ένα βιβλίο που δεν συνταράσσει, αλλά έχει
μια ήρεμη δύναμη όπως όλα τα βιβλία του Ταμπούκι που έχω διαβάσει ως τώρα.
«Οι επιθυμίες δεν σβήνουν με τον καιρό. Απλώς μεταλλάσσονται.»
«Εάν οι επιθυμίες παραμένουν κρυφές δεν μπορεί να υπάρξει
ποίηση.»
«Η ποίηση ξεκινάει σαν αυτοβιογραφία του ποιητή και ολοκληρώνεται σαν αυτοβιογραφία του αναγνώστη.»
Με
τα ισχύοντα μέτρα του Covid στον χώρο και με την απαραίτητη μάσκα στο πρόσωπο
των Ελλήνων αλλά και των πολλών τουριστών θεατών, η συναυλία ξεκίνησε λίγα
λεπτά μετά τις 21:30. Ήταν η πρώτη κοινή εμφάνιση των αδερφών Eno, αν και
συνεργάζονται από το 1983, και μία από τις σπάνιες εμφανίσεις του Brian Eno,
του μύθου της ambient μουσικής. Αφορμή της συναυλίας στάθηκε το άλμπουμ τους
«Mixing Colours» που κυκλοφόρησαν κατά την διάρκεια της πρώτης καραντίνας, τον
Μάρτιο του 2020.
Στο ξεκίνημα μας ανακοίνωσε ο Roger Eno ότι απόψε θα παίξουν για
τους θεούς και από τις πρώτες νότες τους η μουσική εναρμονίστηκε με τον αρχαίο
χώρο του Ωδείου Ηρώδου του Αττικού. Η σκηνική τους παρουσία ήταν λιτή: στα
αριστερά της σκηνής ο Brian πήρε θέση στα πλήκτρα, με τον μουσικό συνεργάτη του
Peter Clivers καθισμένο δίπλα του (που πήρε στην πορεία πιο ενεργό ρόλο όταν ο
Brian ξεκίνησε να τραγουδάει) και στα δεξιά ο Roger έκατσε πίσω από το πιάνο.
Η
minimal μουσική τους διαχέονταν αρμονικά στον χώρο του ωδείου, η μελωδία του
πιάνου με το λεπτεπίλεπτο «ντύσιμό» της με μουσικά εφέ, προσέδιδε στην
ατμόσφαιρα μια ονειρική διάσταση. Η σιωπή ανάμεσα από την μία σύνθεση στην άλλη
του «Mixing Colours», γέμιζε από τα χειροκροτήματα του κοινού που μας
επανάφεραν σε μια, γλυκιά πλέον, πραγματικότητα. Προς το τέλος του πρώτου
μέρους της συναυλίας, που ήταν ως επί το πλείστον αφιερωμένο στο άλμπουμ, βγήκαν
στην σκηνή και τα άλλα δύο μέλη του μουσικού συνόλου της βραδιάς. Ήταν η Cécile
Eno, κόρη του Roger, που η αιθέρια φωνή της θα μπορούσε να ανήκει σε μια νύμφη
που υμνεί του θεούς και ο γνωστός μουσικός Leo Abrahams, που οι υπέροχοι ήχοι
της κιθάρας του συμμετείχαν στο δεύτερο μέρος, που αποτελούνταν από νέα
ακυκλοφόρητα κομμάτια και παλιές τους επιτυχίες.
Ο Brian Eno σοβαρός, με ανοιχτόχρωμο ντύσιμο, μοίρασε την ήρεμη
δύναμη του στα πλήκτρα και στην ερμηνεία μερικών τραγουδιών και ο Roger Eno με
το κόκκινο παντελόνι του και με μια νότα παραπάνω ξεγνοιασιάς στην επικοινωνία
του με το κοινό, μας ταξίδεψε κυρίως με τις νότες του πιάνου. Το μουσικό μας
ταξίδι εισχώρησε στον χωροχρόνο μέσω του ακορντεόν και του γιουκαλίλι που
έπαιξαν αντίστοιχα ο μπαμπάς Roger κι η κόρη του Cécile
Eno, αλλά και με την βοήθεια του
φωτισμού. Η συναισθηματική ατμόσφαιρα της μουσικής ζωντάνεψε τα χρώματά της, με
τα πολύχρωμα φώτα να βάφουν το ίδιο την ψυχή μας με τον ιερό χώρο του αρχαίου
ωδείου.
Η
συναυλία τέλειωσε λίγο πριν τις έντεκα και στο σεμνό encore που έγινε λίγο πριν
το τέλος, εκδηλώθηκε η αγάπη και ο ενθουσιασμός του κόσμου που παρακολουθούσε.
Ο Brian Eno εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη του, μας εκμυστηρεύτηκε ότι το
διοργανωτικό μέρος της συναυλίας αποδείχθηκε δύσκολο στον καιρό της πανδημίας
που ζούμε και το να είναι εκεί μπροστά μας ήταν το εύκολο κομμάτι.
Η
λεπτεπίλεπτη μουσική τους ενδείκνυται για προσωπική ακρόαση, που θα
μεγιστοποιούσε ακόμα περισσότερο την αίσθηση της απόλαυσης που μπορεί να
προσφέρει. Η μετάβαση των μουσικών μερών του άλμπουμ που γίνονταν μέσω των
ενθουσιωδών χειροκροτημάτων, ο σποραδικός ήχος από βεντάλιες λόγω της
αποπνικτικής ζέστης και η δυσοίωνη ηχώ ενός συναγερμού που πήρε πρόσκαιρα μέρος
στην ονειρική μουσική ατμόσφαιρα, έδωσε μια ρεαλιστική υφή στην λύτρωση που
προσέφερε η μουσική τους, όπως στην αρχαία τραγωδία που στο τέλος της πάντα
έρχεται η λύση.
(Η πρώτη δημοσίευση του κειμένου έγινε στο sinavlia.gr)
"Μέσα στο χωρίς φως δωμάτιο, ένιωσε την ομορφιά του κορμιού της και γνώρισε τα χέρια και το στόμα της. Την αγάπησε επί ώρες, με κινήσ...
